หลังจากที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าปรินิพพานไปแล้ว 500 ปี สิ่งที่พระองค์ทรงค้นพบ คือ วิชชาธรรมกาย ที่ทำให้มนุษย์ยุคนั้นสามารถนิพพานตามพระองค์ได้เลือนหายไป จนกระทั่งมีภิกษุรูปหนึ่งเอาชีวิตเป็นเดิมพัน มุ่งมั่นต่อธรรมปฏิบัติ จนกระทั่งค้นพบวิชชาธรรมกายที่หายสาบสูญไปขึ้นมาใหม่ และได้พร่ำสอนมนุษย์ให้เข้าถึงหลักแห่งการพ้นทุกข์ แต่ทว่า..ภิกษุรูปนี้มีใจปรารถนา ไม่ใช่เพื่อจะไปนิพพานเพียงรูปเดียว หรือช่วยสรรพสัตว์ไปเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น แต่ท่านได้ตั้งมโนปณิธานอันยิ่งใหญ่ไว้ว่า จะขอขนสรรพสัตว์ไปให้หมดทั้งภพ 3 ทุกภพ ทุกจักรวาล และขอเข้านิพพานเป็นคนสุดท้าย ด้วยมโนปณิธานอันยิ่งใหญ่นี้เอง ทำให้ท่านต้องแก้โจทย์ที่ยากและยิ่งใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีมา โดยท่านต้องคิดว่า จะใช้วิธีการใด.. ถึงจะทำให้ตัวท่านและสรรพสัตว์ทั้งหมดทั้งมวลพ้นจากภพ 3 และจะต้องทำอย่างไร..ถึงจะรื้อวัฏสงสาร เพื่อไม่ให้มนุษย์ทุกคนกลับมาเกิด แก่ เจ็บ ตายอีก..!!!

ตามรอยพระมงคลเทพมุนี (หลวงปู่วัดปากน้ำ) นี้เป็นการรวบรวมหลักฐานที่เนื่องด้วยประวัติชีวิตของท่านตามข้อมูลที่มีปรากฏอยู่เก่าแล้ว เพื่อให้บุคคลในรุ่นปัจจุบันที่จะศึกษาประวัติของหลวงปู่วัดปากน้ำมีความเข้าใจถูกต้อง ลึกซึ้ง กว้างยิ่งขึ้นไปอีก หนังสือเล่มนี้จะเข้าใจง่ายขึ้น ถ้าผู้อ่านได้เคยศึกษาประวัติชีวิตของหลวงปู่มาก่อน จึงได้รวมประวัติชีวิตของหลวงปู่ ที่เขียนโดยหลวงปู่เองมาไว้ในหนังสือเล่มนี้ด้วย

พระธรรมเทศนาย่อ ของ พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) หลวงปู่ว้ดปากน้ำ ผู้ค้นพบวิชชาธรรมกายเรียบเรียงโดย น.ส.ฉลวย สมบัติสุข